Yttrium có ứng dụng rất đa dạng cả trong lĩnh vực dân sự lẫn quốc phòng.
Năm 2012, Bộ Quốc ph&o
grave;ng Mỹ đã công bố một báo
cáo khảo sát t&i
grave;nh trạng nguồn cung đất hiếm của Mỹ. Báo
cáo nhấn mạnh rằng “v&a
grave;o năm 2013, sản lượng của Mỹ có thể đáp ứng mức tiêu thụ cần thiết đối với nhu cầu mua sắm quốc ph&o
grave;ng, ngoại trừ yttrium.”
Sau đó, khuyến nghị của
các báo
cáo s
âu hơn l&a
grave; Mỹ nên bắt đầu dự trữ
các d&o
grave;ng đất hiếm loại nặng ngay lập tức, đặc biệt l&a
grave; yttrium. Hai báo
cáo của Bộ Quốc ph&o
grave;ng Mỹ đều cho thấy rằng yttrium l&a
grave; loại đất hiếm cần được quan t
âm nhất. May mắn thay,
các th
ân quặng đất hiếm của Việt Nam rất gi&a
grave;u yttrium.
Yttrium l&a
grave; g&i
grave;?
Yttrium được phát hiện v&a
grave;o cuối thế kỷ 18, nhưng tới v&a
grave;i thập kỷ gần đ
ây, thứ kim loại mềm, m&a
grave;u bạc n&a
grave;y mới được sử dụng rộng rãi - trong hóa học, vật lý, công nghệ máy tính, năng lượng, y học v&a
grave; các lĩnh vực khác.
Trong Bảng tuần ho&a
grave;n
các nguyên tố, yttrium nằm trong số
các kim loại chuyển tiếp, bao gồm một số nguyên tố quen thuộc hơn, ví dụ như bạc v&a
grave; sắt. C&aac
ute;c kim loại chuyển tiếp có xu hướng bền nhưng dễ uốn, đó l&a
grave; lý do tại sao một số trong số chúng, chẳng hạn như đồng v&a
grave; niken, được sử dụng rộng rãi cho d
ây dẫn. Yttrium cũng được sử dụng trong điện tử v&a
grave; năng lượng mặt trời, trong công nghệ laser, gốm sứ, ống kính máy ảnh v&a
grave; h&a
grave;ng chục sản phẩm ứng dụng khác.
Yttrium cũng l&a
grave; một trong những nguyên tố đất hiếm. Kh&aac
ute;c với tên gọi của chúng,
các nguyên tố đất hiếm khá phong phú trên khắp thế giới. 17 nguyên tố đất hiếm bao gồm yttrium, scandium v&a
grave; 15 nguyên tố lanthanide (c&aac
ute;c nguyên tố kim loại có số nguyên tử từ 57 đến 71).
Chúng đã trở nên không thể thiếu trong sản xuất điện thoại di động v&a
grave; các công nghệ khá
c. Tuy nhiên, yttrium hiếm khi được sử dụng độc lập.
Thay v&a
grave;o đó,
các nh&a
grave; nghiên cứu sử dụng nó để tạo th&a
grave;nh
các hợp chất, chẳng hạn như oxit đồng yttrium bari d&u
grave;ng trong công nghệ siêu dẫn nhiệt độ cao. Yttrium cũng được thêm v&a
grave;o hợp kim kim loại để giúp cải thiện khả năng chống ăn m&o
grave;n v&a
grave; oxy hóa.
Nguồn gốc của Yttrium
Mặc d&u
grave; yttrium đã được phát hiện ở Scandinavia, nhưng nó lại có nhiều ở
các quốc gia khác. Trung Quốc, Nga, Ấn Độ, Malaysia v&a
grave; &Uac
ute;c l&a
grave; những nh&a
grave; sản xuất yttrium h&a
grave;ng đầu. V&a
grave;o tháng 4 năm 2018,
các nh&a
grave; khoa học đã phát hiện ra một mỏ khổng lồ gồm
các kim loại đất hiếm, bao gồm cả yttrium, trên một h&o
grave;n đảo nhỏ của Nhật Bản có tên l&a
grave; Đảo Minamitori.
Yttrium có thể được t&i
grave;m thấy trong hầu hết
các khoáng chất đất hiếm, nhưng chưa bao giờ được phát hiện trong vỏ Trái đất như một nguyên tố tự do. Đá mặt trăng thu thập được trong
các sứ mệnh mặt trăng của Apollo cũng có chứa yttrium. Cơ thể con người cũng chứa yttrium với một lượng nhỏ, thường tập trung ở gan, thận v&a
grave; xương.
Ứng dụng của Yttrium
Ng&a
grave;y nay, đá garnet yttrium nhôm (YAG) được sử dụng l&a
grave;m tinh thể khuếch đại ánh sáng trong laser công nghiệp. Loại đá n&a
grave;y được sử dụng cho
các bộ lọc vi sóng, cũng như trong công nghệ ra đa v&a
grave; truyền thông.
Trả lời trang tin khoa học Live Science, một chuyên gia cho hay: "Mặc d&u
grave; yttrium có vô số ứng dụng, nhưng mục đích sử dụng cuối c&u
grave;ng lớn nhất l&a
grave; gốm sứ v&a
grave; phốt pho. Một số kh&aac
ute;c được sử dụng trong luyện kim, đánh bóng thủy tinh v&a
grave; phụ gia, v&a
grave; chất x&uac
ute;c tác. Ngo&a
grave;i ra c&o
grave;n có vô số ứng dụng điện tử kh&aac
ute;c từ yttrium, nhưng cảm biến oxy l&a
grave; một ứng dụng đặc biệt quan trọng."
Yttrium được sử dụng rộng rãi để sản xuất phốt pho d&u
grave;ng trong điện thoại di động v&a
grave; m&a
grave;n h&i
grave;nh lớn. Đồng vị phóng xạ yttrium-90 được sử dụng trong xạ trị để điều trị ung thư gan v&a
grave; một số bệnh ung thư khác.
Nghiên cứu hiện tại
Yttrium dễ sử dụng hơn v&a
grave; ít tốn kém hơn nhiều nguyên tố khác. Ví dụ,
các nh&a
grave; nghiên cứu đang sử dụng yttrium để phát triển pin nhiên liệu thay v&i
grave; platinum do platinum đắt đỏ hơn nhiều.
C&aac
ute;c nh&a
grave; khoa học tại Đại học Công nghệ v&a
grave; Đại học Kỹ thuật Chalmers của Đan Mạch đang sử dụng yttrium v&a
grave; các kim loại đất hiếm kh&aac
ute;c ở dạng hạt nano, với tham vọng một ng&a
grave;y n&a
grave;o đó có thể loại bỏ nhu cầu sử dụng nhiên liệu hóa thạch v&a
grave; n
âng cao hiệu quả của ô tô chạy bằng pin. Nghiên cứu về siêu dẫn dựa trên Yttrium vẫn tiếp tục trên khắp thế giới.
Những bước đột phá đang được thực hiện trong
các đo&a
grave;n t&a
grave;u đệm từ v&a
grave; chụp cộng hưởng từ (MRI) trong lĩnh vực chăm s&oac
ute;c sức khỏe.
Yttrium oxit được sử dụng trong nhiều loại gốm sứ v&a
grave; phốt pho cho
các hệ thống qu
ân sự bao gồm lớp phủ cản nhiệt cho động cơ phản lực,
các bộ phận titan, tinh thể cho kính nh&i
grave;n ban đêm v&a
grave; chất siêu dẫn nhiệt độ cao. Cơ quan Khảo sát Địa chất Hoa Kỳ (USGS) cho biết Trung Quốc gần như l&a
grave; nh&a
grave; cung cấp yttrium độc quyền - thứ đất hiếm cần thiết cho
các ống ngắm súng laser trong xe tăng.
Việc n&a
grave;y đã khiến Mỹ đứng trước nhiều rủi ro về nguồn cung đất hiếm. Nghiên cứu của Bộ Quốc ph&o
grave;ng Mỹ chỉ ra rằng Việt Nam l&a
grave; nguồn cung đất hiếm "tuyệt vời" để bổ sung cho những nguồn cung sẵn có.
Trong số
các mỏ đất hiếm của Việt Nam,
các mỏ tại Nậm Xe v&a
grave; Đông Pao l&a
grave; đáng chú ý nhất v&i
grave; chúng có quy mô lớn. Mỏ Nậm Xe lớn hơn v&a
grave; có h&a
grave;m lượng khoáng chất cao hơn.
C&aac
ute;c cuộc khảo nghiệm th
ân quặng Nậm Xe chỉ ra rằng mỏ n&a
grave;y đặc biệt gi&a
grave;u đất hiếm loại nặng (HREE) có giá trị cao hơn, đặc biệt bao gồm yttrium, europium v&a
grave; gadolinium.
Được biết,
các mỏ có tỉ lệ cao
các loại đất hiếm nặng (bao gồm yttrium v&a
grave; europium) thường ít hơn nhiều so với
các mỏ chứa đất hiếm nhẹ (LREE).
Tỉ lệ cao bất thường của
các loại đất hiếm loại nặng trong
các th
ân quặng tại Nậm Xe khiến hoạt động khai th&aac
ute;c oxit đất hiếm tại địa điểm n&a
grave;y có triển vọng mang lại lợi nhuận cao.
Thực tế n&a
grave;y khiến Việt Nam trở th&a
grave;nh một đối t&aac
ute;c tiềm năng trong việc t&i
grave;m kiếm sự đa dạng của
các nguồn cung cấp đất hiếm cho Mỹ. Qua
các thông tin nêu trên, có thể thấy có nhiều phương án m&a
grave; các quốc gia có thể hợp t&aac
ute;c với Việt Nam để phát triển
các nguồn t&a
grave;i nguyên khoáng sản đất hiếm vẫn đang "ngủ quên", chưa được khai th&aac
ute;c v&a
grave; phát triển đúng như tiềm năng vốn có.
(Theo Tổ Quốc)
T&o
grave; m&o
grave; 'kho báu' khiến cả thế giới th&e
grave;m muốn ẩn trong nước biển
Trong nước biển có một loại "siêu chất" khiến tất cả
các nước trên thế giới mong muốn có được. Vậy đó l&a
grave; g&i
grave;?
Nguồn bài viết : Thể thao Ngoại hạng Anh